Historia

Żywa Biblioteka na świecie

Jak wiele społecznych inicjatyw, tak i Żywa Biblioteka powstała trochę przypadkiem, a można nawet powiedzieć „wypadkiem”. W 1993 roku przyjaciel kilku młodych ludzi z Kopenhagi został napadnięty. W reakcji na to wydarzenie, ci młodzi ludzie założyli w Kopenhadze stowarzyszenie “Stop Volden” – przeciwko przemocy, aby rozpocząć działania wśród swoich równieśników, mające na celu zapobieganie takim sytuacjom.

Ich lokalne akcje były niezwykle udane i w krótkim czasie zyskali bardzo liczne grono sympatyków. W 2000 roku zostali poproszeni o przygotowanie eventu, który przyciągnąłby uczestników festiwalu muzycznego w Roskilde. Wśród kilku pomysłów, które się pojawiły – padł ten, aby ludzie mogli się nawzajem wypożyczać i w ten sposób poznawać, redukując jednocześnie dystans i uprzedzenia. Pomysłodawcami metody Ż̇ywej Biblioteki byli: Tobias Rosenberg Jørgensen, Sune Bang, Asma Mouna, Dany Abergel, Philip Lipski Einstein, Christoffer Erichsen i Ronni Abergel. Po zorganizowaniu Żywej Biblioteki na Festiwalu w Roskilde metoda została przekazana przez jej głównego inicjatora – Ronniego Abergela, do Departamentu Młodzieży i Sportu przy Radzie Europy. W 2004 roku została uznana za ich oficjalną metodę edukacji o prawach człowieka i dzięki pierwszemu podręcznikowi wydanemu przez Radę Europy rozprzestrzeniła się na kilkanaście, a potem kilkadziesiąt krajów na świecie.

Pierwsza Żywa Biblioteka została więc zorganizowana podczas Festiwalu w Roskilde [Dania]. Wzięło w niej udział 75 Żywych Książek, m.in: Policjant, Polityk, Feministka, Grafficiarz, Kibic. Jej celem było postawienie wyzwania uczestniczącym w niej Czytelnikom/czkom, aby zmierzyli się twarzą w twarz ze stereotypami i własnymi uprzedzeniami. Dosłownie. Takie spotkanie z człowiekiem pełniącym rolę Żywej Książki miało inicjować dialog między, czasem bardzo różnymi od siebie, ludźmi i budować zrozumienie dla inności, redukując w ten sposób niechęć i nienawiść wobec tego, co obce.

Od pierwszej Żywej Biblioteki minęło ponad 20 lat. Metoda ta rozprzestrzeniła się po całym świecie i jest realizowana w ponad 70 krajach.

Żywa Biblioteka w Polsce

Ż̇ywa Biblioteka w Polsce pojawiła się w marcu 2007 w Warszawie. Zorganizowana była jako jedno z wydarzeń w ramach „Globalnej Wioski – Święta Różnorodności” przez Stowarzyszenie Lambda Warszawa. Trwała 8 godzin. Drugą Ż̇ywą Biblioteką w Polsce i pierwszą, która była zorganizowana jako samodzielny event była Ż̇ywa Biblioteka Wrocław zorganizowana w czerwcu 2007 i trwała dwa dni. 

Po Warszawie i Wrocławiu projekt ten pojawił się także w innych miastach Polski m.in. w Krakowie, Bydgoszczy, Opolu, Białymstoku, Rzeszowie, Rudzie Śląskiej, Toruniu, Poznaniu, Grudziądzu, Głogowie, Gdańsku, Włocławku, Koszalinie, Jeleniej Górze, Radomiu, Zielonej Górze, Słupsku, Suwałkach, Łodzi, Cieszynie.

Do tej pory ok. 50 podmiotów w Polsce zorganizowało Żywą Bibliotekę a wydarzenia te były bardzo różnorodne: od kilkugodzinnych eventów, podczas których można wypożyczyć do 5 Żywych Książek, po kilkudniowe projekty z ponad 30 tytułami i wieloma wydarzeniami towarzyszącymi.

Sieć Żywa Biblioteka Polska

Aby ujednolicić zasady organizowania Żywych Bibliotek i zapewnić im jakość potrzebną projektom edukacyjnym, a także by lokalnie wspierać nowych organizatorów_ki Żywej Biblioteki, Stowarzyszenie Diversja – organizator Żywej Biblioteki Wrocław zaprosiło do współpracy Human Library Organization i 20 organizatorów_ki aby wdrożyć proces standaryzacji Żywej Biblioteki. 

Stowarzyszenie Diversja – organizator Żywej Biblioteki Wrocław, zrealizowało seminarium „Budowanie sieci Żywych Bibliotek w Polsce” w dniach 11-15 czerwca 2014 roku we Wrocławiu. Seminarium, w którym wzięło udział 20 organizatorów_rek Żywej Biblioteki, służyło wymianie doświadczeń oraz dyskusji nad dylematami związanymi z metodą. Gościem specjalnym seminarium był Ronni Abergel z Human Library Organization. Wspólnie z nim, zostały wypracowane standardy i zasady organizowania Żywej Biblioteki w Polsce, w zakresie celów, organizacji, współpracy i doboru Żywych Książek, według których wszystkie Żywe Biblioteki w Polsce powinny być organizowane. Seminarium służyło również stworzeniu sieci Żywa Biblioteka Polska, która skupia organizacje, które chcą pracować metodą Żywej Biblioteki, i której celem jest wspieranie obecnych i nowych organizatorów_ek na różnych płaszczyznach. Sieć ma charakter otwarty i każdy organizator_ka Żywej Biblioteki w Polsce może do niej dołączyć. Seminarium było współfinansowane przez Europejską Fundację Młodzieży przy Radzie Europy.

Rozwój Żywych Bibliotek w Polsce – przeciwdziałajmy dyskryminacji lokalnie

Od kwietnia 2015 roku do marca 2016, Stowarzyszenie Diversja, wraz z partnerem – Stowarzyszeniem Lambda Warszawa realizowała projekt „Rozwój Żywych Bibliotek w Polsce – przeciwdziałajmy dyskryminacji lokalnie”.

Efekty projektu:

  1. Przeprowadziliśmy 4 szkolenia „Jak zorganizować Żywą Bibliotekę?” w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu I Chełmie dla 73 uczestników/czek
  2. Stworzyliśmy oprogramowanie do obsługi Żywej Biblioteki
  3. Uruchomiliśmy stronę www.zywabibliotekapolska.pl
  4. Przeprowadziliśmy mentoring dla osób, które uczestniczyły w szkoleniach, aby ułatwić im organizację Żywych Bibliotek w ich miejscowościach.
  5. Opracowaliśmy materiały wspierające I identyfikację wizualną Żywej Biblioteki w Polsce, z której bezpłatnie może korzystać każdy organizator_ka.
  6. Osoby uczestniczące w szkoleniach przeprowadziły swoje Żywe Biblioteki. Łącznie odbyło się 43 nowe Żywe Biblioteki.

Projekt był realizowany w ramach programu „Obywatele dla Demokracji” finansowanego z Funduszy EOG I zakładał następujące działania:

Lokalnie dla różnorodności – sieć Żywych Bibliotek modelem rozwoju sektora

Od 1 kwietnia 2021 do maja 2023 trwał projekt „Lokalnie dla różnorodności – sieć Żywych Bibliotek modelem rozwoju sektora” – dwuletni projekt wsparcia lokalnych organizacji w całej Polsce, które chcą prowadzić działania antydyskryminacyjne metodą Żywej Biblioteki.

Efekty projektu

  1. Szkoła Trenerów i Trenerek Żywej Biblioteki ponad h szkoleniowych
  2. Przeszkolenie 15 Koordynatorów_ek Regionalnych
  3. Akredytacja 7 Koordynatorek Regionalnych
  4. 10 Szkoleń prowadzonych przez Koordynatorów_ki Regionalnych dla organizatorów_ek lokalnych Przeszkolonych zostało 91 nowych organizatorów_ek lokalnych reprezentujących 69 podmiotów 
  5. Powstanie 40 lokalnych Żywych Bibliotek, w tym 1 z partnerem projektu Credit Agricole Bank Polska
  6. Wyprodukowanie 62 pakietów startowych w ramach wkładu własnego Diversja i partnera projektu
  7. Napisanie Podręcznika Trenerskiego
  8. Powstanie 3 grup robocze rozwijających sieć Żywa Biblioteka Polska
  9. Wizyta studyjna na Żywej Bibliotece we Wrocławiu
  10. Na III Forum Żywych Bibliotek zebrało 45 się organizatorek_ów Żywej Biblioteki z całej Polski
  11. Została utworzona nowa struktura sieci Żywa Biblioteka Polska wraz z pięcioosobowym Zarządem.

Projekt „Lokalnie dla różnorodności – sieć Żywych Bibliotek modelem rozwoju sektora” realizowany był przez Stowarzyszenie Diversja we współpracy z Credit Agricole Bank Polska. Projekt odbywa się dzięki dotacji Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.

Śledź nas na Facebooku

Strona powstała jako część projektu “Lokalnie dla różnorodności – sieć Żywych Bibliotek modelem rozwoju sektora” realizowanego przez Stowarzyszenie Diversja przy wsparciu Credit Agricole Bank Polska z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG

© Żywa Biblioteka Polska Wszelkie prawa zastrzeżone.